Ik verklaarme

Mezelf verklaren, me als mezelf verklaren, een verklaring afstaan namens mezelf aan mezelf...
Het lijkt sterk op een cirkel, een slang die zichzelf in de staart bijt en de perfectie van de kosmos verbeeldt.

Stel er is geen lezer die dit leest. Dan ben ik de lezer van deze tekst die ik heb geschreven.

Steriel is het zeker niet. Heb ik het geschreven, dan vergeet ik het heel gauw en verschijnt het als nieuw voor me. Ik slaag erin een verhouding tot mezelf te hebben als narcist, kijkend en verwonderend. Gôh, dit is wel heel apart. Ben ik dat?

Waarom is er dat evidente gebrek aan schaamte? Dat heeft te maken met het gebrek aan vertrouwen bij het begin van het schrijven, of met de simpelheid van het uitgangspunt. Ik neem me voor een à twee regels te schrijven. Maar het loopt uit, het loopt uit de hand, het ontspoort.

Er is de irritante weigering de stukjes te schaven, aan te scherpen, te richten.

Over blijft zoiets als een ritueel, een geleg, een ditje of datje. Zeker geen monument. Waarom zou ik, wanneer u mij van uw kant geen perspectief biedt op overleving dankzij een stabiel, massaal lezerspubliek? Waarom zou ik?

Of waarom zou ik anderzijds bij de pakken gaan neerzitten en treuren om uw afwezigheid?

Het uitgangspunt is als volgt: de mens eet, drinkt, poept, schrijft. Hij scheidt iets af. Hij houdt het liefst voor zichzelf. Maar de moderne techniek maakt het wel erg makkelijk om het prijs te geven. In dit narcisme geeft de mens zichzelf, geef ik mezelf, prijs. Ik geef me prijs als een ander, alsof ik een ander ben.

Ik verklaar u hierbij overbodig.

Tweede plan

Ik verklaar hierbij plechtig dat ik niet te dicht op het nieuws zal zitten,
enige weerstand zal bieden aan de prikkels om te reageren op stellingnames,
incidenten, pittige meningen en provocatieve statements.
Ik verklaar dat ik mijn krachten zal inzetten voor wat al
naar het tweede plan verschoven is, uit de aandacht verdwenen.
Voeren vijanden een aanval uit en
gaan wij in de tegenaanval,
bijvoorbeeld met propaganda,
dan is elke reactie daarop bij voorbaat
een aanval of propaganda.
Hoe nodig een dergelijke propaganda ook is,
en hiermee onderschrijf ik ten volle de voorstellen van Gilles de Kerchove,
de strekking van die propaganda hoort te zijn
dat we eensgezind staan voor tegenspraak,
verdeeldheid en verzwakking.
Alleen zo laat Europa één geluid horen
waarmee de vijand ongenadig kan worden geraakt
in het hart.
We verklaren allen zonder uitzondering
dat we de cirkel doorbreken
door een stap naar achteren te zetten,
elkaars handen los te laten en
nog in alle eenzaamheid en ongerichtheid
blijven praten en lachen,
doordrongen van de ernst
van de situatie
en terugkomen op onze verklaring
wanneer daar aanleiding toe is.
Dat verklaren we hierbij,
Arnhem, 29 januari 2015
Anton Simons.

Winwin

Waarom, vraag ik me af, schrijf ik altijd zo idealiserend, en nooit over de lage driften, terwijl ik toch ook gewoon een mens ben als anderen, zij het tot op zekere hoogte, zoals overigens iedereen?

Zou kunnen dat ik zoon van mijn vader ben, wat vromer dan zijn broers, een bepaalde kant weer van zijn vader overnemend.

Zou daarom ook kunnen dat ik, kind van mijn tijd zijnde, atheïst ben, en niet kan omgaan met het nagelaten vacuüm. Mijn idealiseringen getuigen op hun manier van de dood van God, anticiperend zoals dat altijd anticipeert, te vroeg, te vroeg...

Of bescherm ik me tegen gevoelige situaties waar hevige seksscènes kunnen leiden tot klachten naar de directie?

Of je als idealist nu toegeeft of ontkent, je zit meteen in het beklaagdenbankje van beide partijen, je bent pseudo aan alle kanten.

Maar elk nadeel hebse foordeel. Aan alle kanten verlies, maar ik blijf volhouden dat het een winwinsituatie is. Stel je gelooft in idealen, ideeën, goden en godinnen, dan maakt het minder uit dat je tenonder gaat, omdat er meer boven je uit gaat. Het lijkt verdorie wel wiskunde!

Meer dan liefde

Hoeveel filosofen, dichters, theologen hebben niet de liefde verklaard.
Het is het hoogste beginsel, en volgens Korintiërs een sine qua non.
Kijk je met je ogen open, dan blijkt maar al te vaak dat hij voorbijgaat, die liefde.
Of misschien gaat dan die liefde niet voorbij, maar de persoon op wie je die richt.
Zou er iets zijn wat die liefde overtreft in duurzaamheid?
Noem instituties als het huwelijk, noem biologische fenomenen als kinderen,
ze geven vaak een verlenging aan de liefde.

Maar heeft iemand ooit gedacht aan een liefde die de liefde overschrijdt?

Vast wel, er wordt zoveel gedacht. Maar ik moet bekennen dat bij mij de gedachte pas nu opkomt. Het kan zijn dat je zoveel van iemand houdt dat de liefde, de liefde als ervaring of figuur, tekortschiet. Om van die ander te houden moet je dus die liefde overschrijden.

Het lijkt superextreem. Maar zoals vaker kan het superextreme zich kleden in onooglijke grijze vormen. Liefde overschrijd je met onverschilligheid. Met haat. Of met liefde, een liefde die zich zorgen maakt om de eindigheid van de liefde, van het bestaan.

Die liefde gaat ondergronds, om niet te worden ontmaskerd. Hij zegt 'verklaarme', maar niet zoals je denkt. Hij hult zich in eis om niet te smelten.

List

Vaak gehoorde verklaring. De liederen van Schubert, de symfonietjes van Haydn, ze werden geleidelijk opgeblazen tot de alpenachtige symfonieën van Bruckner en Mahler, en implodeerden vervolgens in de miniaturen van Schönberg en Webern. Luister naar het derde deel van opus 27 van Webern, en je denkt terug aan Schubert.

Maar dan moeten die Mahlersymfonieën in zekere zin verklaringen zijn van die Schubertmuziekjes.

Misschien werpen de Lisztbewerkingen van Schubert - of liever de Schubertbewerkingen van Liszt, in deze omkeerbaarheid zit zogezegd al het hele probleem - wel licht op de zaak. Waar de eenzame winterreiziger van Schubert nog wordt begeleid door zijn pianist, moet de Lisztspeler melodie en ondersteuning in zijn eentje spelen, als ware hij der Leierman.

Wat doet Liszt daarmee? Hij presenteert de Leierman als opstapje naar Täuschung. Maar hoe vrolijk het ook huppelt, we horen in ons hoofd de tekst van dat lied:

Ach! wer wie ich, so elend ist,
Giebt gern sich hin der bunten List,
die hinter Eis und Nacht und Graus
ihm weist ein helles, warmes Haus
und eine liebe Seele drin.
Nur Täuschung ist für mich Gewinn!

Niemand die zo makkelijk täuscht als de pianist. Volle zalen zijn getuige van zijn gruwe verlatenheid. Vele stemmen vloeien uit zijn geconcentreerde geest.

Omdat

Nu weet ik ineens waarom ik dat destijds zo en zo beleefde. Ik was met Anja in Griekenland. We kampeerden op een strand en bleven daar een aantal dagen. Er was een Deens stelletje dat een huisje had gehuurd en ons een paar keer uitnodigde voor een borrel of wat. Wat was het bijzonder om daar te zitten, in die baai. Het donker en licht zien worden. Hoe kon dat? Waarschijnlijk had ik weinig of geen muziek. Het was de stilte, misschien aangevuld met muziek, die het ritme licht-donker-licht zichtbaar maakte.

Nu zit ik hier met het ruisen van de oven zonder muziek en is het donker geworden. Het ritme maakt het donker licht en het licht donker, of iets ertussenin, maakt niet meer uit. Dat moet het zijn.

Waarom verklaar me

Verklaar me de liefde.
Hij is me te klaar.

Verklaar me de oorlog.
Hij vindt me toch.

Verklaar me de mist.
Hij raakt me overal.

Verklaar me het raadsel.
Het lost me op.

Daar ga ik.
Pak me vast.

Geef me
hou vast.

Ik verklaar me

Ik verklaar me.
Het is niet helder.
Nooit is het helder.
Verklaar me.

Hierbij verklaar ik
dat ik me verklaar.
Hier zat je op te wachten,
dat ik me verklaar.

Ik ben nu klaar.
Ik heb me verklaard.
Ik heb het geklaard.
Ik heb me geklaard.