Hoe moet je abstracte mensen bejegenen?

Nog zo'n ding waar ik achter ben gekomen: dat ik mijn gevoel verberg. Hoezeer ik elders ook romantiseer over het ongezegde, de betekenis ervan verandert onmiddellijk zodra ik iets verberg wat had moeten worden gezegd.

Maakt het het erger of juist minder erg als ik er zelf geen erg in had? Het kan zijn dat ik door mijn onbewuste gevoel besprongen werd en me in een instinctieve reactie daartegen probeerde af te schermen. Bij nader inzien moet ik dan toegeven dat het gevoel wel degelijk een rol speelde. Dat verklaart wel waarom ik de ene keer wel expliciet, en de andere keer weer niet, inga op bijvoorbeeld gevoelens van verongelijktheid (slachtofferschap).

Maar het kan ook zijn dat ik met zoveel opzet en bewustzijn mijn gevoel opzij zette dat ik mezelf ermee heb overtuigd. De gevoelens zijn dan niet per ongeluk onbewust, maar met een teveel aan opzettelijkheid. Dat is in dubbele zin onvergeeflijk. Enerzijds omdat ik het gevoel onderdruk, anderzijds omdat ik de ander in feite laat zien dat ik lak aan hem heb, hem geen blik wil gunnen in mijn gevoel (terwijl ik dat natuurlijk ongewild toch doe).

Het wordt vaak aan intellectuelen verweten, aan filosofen, Joden ook (alsof er veel verschil is tussen deze drie aantijgingen; er bestaat een lange christelijke traditie van projectie van geest-letter op de verhouding Christen-Jood). Dat ze in hun hoofd leven, geen teksten van vlees en bloed schrijven, er zitten geen 'kloten' in. Hun manier van denken is abstract, terwijl anderen met hun poten in de modder staan. Ze onttrekken zich aan hun verantwoordelijkheid.

Het is dus meer dan alleen het verdringen en terugkeren van het onbewuste gevoel. Het is nauw verwant aan wat de Grieken 'hubris' noemden, de overmoed van de mens dat hij zich boven zijn menselijkheid wil verheffen. Daedalus die de val van zijn zoon voor lief neemt.

Op heel deze intellectuele, filosofische, 'Joodse' traditie ligt de bewijslast zich te verklaren, dit opzettelijke gebaar van zelfverheffing uit te leggen.

Zodra dit type intellectueel zegt 'Verklaarme' lijkt dat een open uitnodiging aan de lezer om zijn licht te laten schijnen op de intellectueel, door de intellectueel heen, zodat hij transparant wordt. Maar in feite hebben we hier waarschijnlijk met een list te maken. De intellectueel zegt met 'Verklaarme' in feite: werp het licht van de geest op me en zet dat om in een betoog, in letters. Met andere woorden, hij wil de ander omtoveren in ook zo'n intellectueel.

Het beste kun je op die mensen reageren met ultrakorte zinnetjes, of volhouden: ik voel dat nu eenmaal zo. Blijf dus vooral jezelf.